فرآوری مواد معدنی از چندین مرحله تشکیل میشود. یکی از مهمترین مراحل، پرعیارسازی (Concentration) یا جدایش(Separation) است. در این مطلب انواع روشهای پرعیارسازی و جدایش معرفی میگردد. روشهای پرعیارسازی و جدایش مواد معدنی بر اساس خواص کانیها پایهگذاری شدهاند. لذا در عملیات پرعیارسازی و جدایش، علاوه بر شناخت کانیهای تشکیلدهنده کانه، شناخت خواص آن کانیها و یا به عبارت دیگر تسلط بر کانهشناسی ضروری است. مطالعات کانهآرایی، همزمان با عملیات اکتشاف شروع میشوند و در طول پیشرفت اکتشافات ادامه مییابند. در حین مطالعات لازم است نوع کانیهای با ارزش، نحوه تمرکز آنها در کانه، نحوه درگیری آنها با سایر کانیها، ابعاد دانههای آنها و سنگ درونگیر شناسایی شوند. شناخت دقیق سنگ معدنی تا حدود زیادی روش فرآوری را مشخص میکند.
مشخصات کانیها شامل مشخصات فیزیکی، شیمیایی و شیمی- فیزیکی است. هر چه دو کانی از نظر یک یا تعدادی از مشخصات اختلاف بیشتری با یکدیگر داشته باشند، جدایش آنها از یکدیگر سادهتر خواهد بود. مشخصات کانیها که بیشتر در عملیات فرآوری مورد استفاده قرار میگیرند، به همراه روش فرآوری مورد استفاده، در جدول مقابل آمده است.
در آینده روشهای فلوتاسیون و جداسازی مغناطیسی (از روشهای پرکاربرد پرعیارسازی در صنایع فولاد و مس) مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
مشخصات کانی ها | مبنای جدایش | روش مورد استفاده |
چگالی | اختلاف سرعت حرکت در سیال | واسطه سنگین، جیگ، میزلرزان |
قابلیت خرد شدن | خردشدن انتخابی و جدایش بر مبنای ابعاد دانه ها | سرند، کلاسیفایر |
رنگ | اختلاف رنگ | سنگجوری دستی یا خودکار با نور منعکسه |
خواص نوری | خاصیت فلوئورسانس | سنگجوری دستی یا خودکار با نور ماوراء بنفش |
رادیو اکتیویته | میزان رادیو اکتیویته | سنگجوری خودکار با استفاده از کنتور گایگر |
خاصیت مغناطیسی | جذب مغناطیس | جداکننده مغناطیسی |
خاصیت الکتریکی | الکتریسته ساکن یا هدایت الکتریکی کانی ها | جدا کننده الکتروی استاتیکی و الکتریکی |
انحلال | قابلیت انحلال انتخابی در حلا مناسب | هیدرومتالورژی |
خاصیت حرارتی | تجزیه کانی در اثر حرارت | تکلیس، تشویه |
خاصیت شیمی فیزیکی | اختلاف ترشوندگی کانی ها | فلوتاسیون |